KNELPUNTEN VISMIGRATIE WAGENINGEN
In het stedelijk en landelijk gebied van de gemeente Wageningen was vanouds het waterbeheer ingericht op versneld afvoeren van water. Nieuwe inzichten hebben geleid tot nieuwe beheersmaatregelen om verdroging in hoger gelegen gebieden te voorkomen. In die hoger gelegen gebieden wordt met behulp van stuwen een hoger waterniveau in de waterlopen gehandhaafd opdat de grondwaterspiegel op de gewenste hoogte wordt behouden. Het gevolg van de bouw van de sluizen is een verschil in hoogte van de waterniveau’ s variërend van 50 cm tot 1,00 m. Door die hoogteverschillen is het voor met name kleinere vissoorten niet mogelijk om zich over het hele traject van de waterlopen te verplaatsen.
Beekvissen in Griftvallei De kwelwaterlopen tussen de Veluwe en de Grift zoals de Nergenase beek de Droevendaalse beek, de Grintbeek en de Tarthorstbeek kunnen worden getypeerd als “kwelbeken met een brongebied”. Het water is van een bijzonder hoge kwaliteit en herbergt in de benedenlopen kenmerkende beekvissen als grondeling en beekprik.
VISMIGRATIE NERGENASE BEEK
In het Haalbaarheidsonderzoek Project Ecologische Verbinding Zone Wageningen Noord komen in de benedenloop van deze beek tot aan de Slagsteeg de kenmerkende beekvissen modderkruiper en bittervoorn voor. Er zijn echter zeven “doelvissoorten” bij beekmilieu’ s, te weten naast de modderkruiper, serpeling, bermpje, kopvoorn, beekprik, kleine modderkruiper, rivierdonderpad en winde. Daarom is een pleidooi nodig om de Nergenase beek tot in de bovenloop als echte beek te laten functioneren. Hierbij ter informatie een voorstel over stuwen en vispasseerbaarheid
PASSAGES
Om vismigratie mogelijk te maken verdient het aanbeveling de hoogteverschillen van de waterniveau’ s terug te brengen tot 10 cm of minder door middel van vistrappen. Er zijn vele soorten vistrappen ontworpen. Hierna is een model uitgewerkt.
Kletterwater
De natuur is terug in stadse omgeving Roosendaal Paulus Smits 04 augustus 2011
Mans de Jong bij de vistrappen in het Kletterwater in de wijk Kroeven. ‘ foto’s Edmund Messerschmidt/het fotoburo.
“Het profiel is intact, er zijn ondiepe plekken gemaakt. Er zijn overgangen tussen hoog en laag, droog en nat en voedselarm en voedselrijk. In de oeverwand liggen op enkele plekken grote stenen. De Jong: “Dat is een mooie, veilige plaats voor graafwespen, graafkevertjes, bijen. En wat lager zie je watersnippen, oeverlopertjes, witgatjes.” De vistrappen stellen de vissen in staat al springend in het water naar hun paaiplaatsen stroomopwaarts te trekken.” © BN DeStem 2012, op dit artikel rust copyright.
GRASBETONDAMMEN De grasbeton dam als vispassage kan worden aangelegd door in de breedte van een waterloop een aarden dam aanleggen tot de vereiste stuwhoogte. De dam dient aan de hoge en de lage zijde een schuine helling te hebben van 20 ̊. De helling dient meer of minder steil te zijn waarbij de hoeveelheid water en de stroomsnelheid geen probleem dienen te vormen voor kleine vissoorten. Het damlichaam dient te worden afgedekt met grasbetontegels om te voorkomen dat de aarde door het passerende water wordt weggespoeld. Het kan gewenst zijn om in verband met een groot verval meerdere dammen in een traject aan te leggen.
Dwarsdoorsnede Grasbeton dam
Grasbeton tegels
De watergangen in het Binnenveld op Wagenings grondgebied komen uit op de Nergenase beek die langs de Lieskamp en de Nieuwe steeg via de Veenkampen uitmondt in de Grift. Bij beschouwing van het stroomgebied zijn zeker diverse interessante locaties te vinden die met de aanleg van grasbeton dammen of grasbeton taluds visvriendelijk kunnen worden gemaakt.
Nergenase beek, Binnenveld Veenkampen – Nieuwe steeg Slagsteeg Egelsteeg Rijnsteeg – WUR terrein Dijkgraaf – Nergena
Beekvissen en beekvogels Nergenase beek Indien op een aantal plaatsen locaties worden ingericht als paaiplaatsen kunnen de diverse vissoorten voor nageslacht zorgen. Bijzondere watermilieus, paaiplaatsen, etc. bieden kansen aan waterfauna, insecten, zoals muggen, kevertjes, libellenlarven, van eendagsvlieg tot ijsvogel. Bij een beekmilieu kan sprake zijn van zeven “doelvissoorten”: serpeling, bermpje, kopvoorn, beekprik, kleine modderkruiper, rivierdonderpad en winde. Ecologisch beheerde bermen en sloottaluds bieden kansen aan o.m. orchideeënsoorten, het zijn graadmeters van natuurkwaliteit. Toename van vissoorten en aantallen vissen in de bovenloop van de Nergenase beek bieden voedsel aan beekvogels als de Grote gele kwikstaart en vissende beekvogelsoorten als IJsvogel en Waterspreeuw.
NUDE-RINGBEEK
Ring van vijvers. De Nudehof vijver heeft een verbinding met de vaart langs de Schaepmanlaan. Deze watert via een duiker af op de vijver bij de Nolensweg, en deze watert via een duiker af op de vijver bij de van Houtenstraat. Daarna stroomt het water via een duiker naar de Nudebeek aan de zuidkant van de Lawickse allee.
Oostelijk tracé De vijver bij de Nudehof watert ook af op de Nudebeek aan de oostzijde ten zuiden van de Lawickse allee. Het water stroomt van daaruit onder de Lawickse allee naar de noordkant, naar de vijver bij Menzis en vervolgens aan de noordzijde westwaarts naar de Marijkerotonde. Het water stroomt voorts via een duiker onder de Marijkeweg naar de Nudebeek.
Nudebeek Daar de Nude op de zandrug van de Wageningse berg ligt en in de richting van de Grift afloopt ligt de Nudewijk hoger dan het Binnenveld. De beek langs de zuidzijde van de diagonaal lopende Lawickse allee loopt daardoor van de hogere westzijde naar de lagere oostkant. Het verloop is ca. 14 cm. Bij de rotonde Marijkeweg stroomt de beek naar het noorden langs de Marijkeweg en bij de bocht van de Marijkeweg linksaf via de nieuw gegraven watergang naar het noorden langs de Voorburgweg. Deze is aanzienlijk verbreed niet alleen voor de opvang en afvoer van kwelwater maar met name ook in verband met vergroting van water opvangcapaciteit bij extreme regenval en is overkluist met drie bruggen. De beek mondt via een duiker onder de Nijlantsingel uit in de Kortenoord baan, een zeer brede langgerekte waterplas die is gegraven in verband met het zoekgebied voor waterberging. Aan het eind van de Voorburglaan nog voor het kruispunt met de singel is een stuw gebouwd welke voor kleinere vissoorten niet passeerbaar is. De Nude-ringbeek watert via de Kortenoordbaan en een watergang in westelijke richting schuin tegenover de Slagsteeg af op het Nieuwe Kanaal.
Vispasseerbaarheid Op de locatie vlak voor de Kortenoordbaan en bij het Nieuwe Kanaal zijn ten onrechte stuwen aangelegd die het voor beekvissoorten onmogelijk maken om zich stroomopwaarts te verplaatsen. De regels van de Kader Richtlijn Water (KRW 2000) ten aanzien van vispasseerbaarheid golden reeds vóór dat de stuwen zijn aangelegd. Daarin werd gesteld dat nieuwbouw dient te voldoen aan de KRW regelgeving. Het is gewenst dat deze knelpunten in de Nudebeek alsnog worden opgeheven en worden vervangen door vispasseerbare vistrappen.